| مسئله مالکیت در قنات های استان گلستان |
| کد مقاله : 1067-GAFR (R1) |
| نویسندگان |
|
محمد علی صلبی *1، علی نصرتی2، محمد جباری3، افشین قنبری جلودار4 1مرکز تحقیات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان 2مدیر آب وخاک و امور فنی و مهندسی، سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان 3معاون آب وخاک و امور فنی و مهندسی، سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان، 4کارشناس مسئول واحد تامین آب، سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان |
| چکیده مقاله |
| چکیده قنات یک نظام آبرسانی است که در آن آب های زیرزمینی بدون نیاز به نیروی مکانیکی و تنها با استفاده از نیروی جاذبه زمین به سطح زمین آورده میشود. قنات به‌عنوان جزئی از سیستم آبیاری مطمئن و سازگار با طبیعت برای سالیان متمادی مهم ترین رکن زندگی اجتماعی و توسعه در ایران بوده است. قنوات گلستان در هر دوره دچار تغییرات فراوانی بوده است به همین دلیل درآمار قنوات در سالهای مختلف تفاوت‌های معنی داری وجود، دارد. مالکیت قنات به دو صورت کلی خصوصی و مشارکتی تقسیم میشود. در مورد نحوه مالکیت زمین برای زمین های مسیر قنات نیز به چند صورت برای بهره برداری به وجود می آید که این مسئله موجب واکنش های متفاوت درمدیریت آب می شود. سیستم مالکیت قنات در گذشته یکپارچه بوده و اکثر قنات‌هایی که درگذشته فعال بوده‌اند توسط ارباب مدیریت می‌شد. پس از منسوخ شدن نظام اربابی رعیتی نگهداری و حفاظت از قنوات، توسط زارعین انجام می‌گیرد. بررسی قوانین مرتبط با آب نشان می دهد که مالکیت خصوصی با افزایش بهره برداری از طریق روش های مکانیزه، موجب مصرف بی رویّه منابع آب می شود. ناکارایی مجازات ها نظیر عدم رعایت حد برداشت در چاه های مجاز و ادامه بهره برداری ازچاه های غیرمجاز نیازمند تجدیدنظر در نظام حقوقی منابع آب است. این نوشتار با استفاده از منابع کتابخانه ای ،مصاحبه میدانی و پرسشنامه ای و شیوة تحلیلی نگاشته شده است. |
| کلیدواژه ها |
| قنات،ماکیت خصوصی،مالکیت مشارکتی، وقف،استان گلستان |
| وضعیت: پذیرفته شده مشروط |
